Zesde bijeenkomst HIS-I editie 3: samenwerken aan innovatie in de zorg
De tweede helft van de Health Innovation School – Implementation (HIS-I) is gestart! Tijdens deze online bijeenkomst op 11 maart, lag de focus op samenwerking: met zorgverzekeraars, binnen teams en met het bredere innovatienetwerk.
Samenwerken met zorgverzekeraars
Menno Jansen, Strategisch Programmamanager Zorginnovatie bij CZ, deelde hoe zorgverzekeraars bijdragen aan innovatie. “Innovatie komt vaak uit een andere hoek dan uit de sector zelf,” aldus Jansen. CZ ziet een groeiende zorgkloof: de vraag naar zorg overstijgt het aanbod. Dit vraagt om structurele verandering. Zijn boodschap aan de deelnemers: samenwerken met een zorgverzekeraar loont. Zie ze als innovatiepartner, niet als financieringsbron. Tijdens de sessie verkenden deelnemers hoe zij deze samenwerking kunnen opstarten en versterken.
Actie Leren: samen tot oplossingen komen
Janno Barlage nam de deelnemers mee in de Actie Leren-methode. In kleine groepen werd nagedacht over urgente vraagstukken. Een deelnemer bracht een uitdaging in, waarna de groep oplossingen en adviezen formuleerde. “Goede verhalen vertellen en goed zorgen voor je medewerkers is essentieel om energie vast te houden in nieuwe samenwerkingsvormen. Blijf motiveren over het waarom en het juiste gedachtengoed,” benadrukte een deelnemer. De kracht van Actie Leren? Door samen gestructureerd naar oplossingen te zoeken, kom je verder. Alleen weet je veel, samen weet je meer!
Innovatie binnen organisaties: lessen van Kempenhaeghe
Floor Ringoet, Adviseur Innovatie bij Kempenhaeghe, gaf een inkijkje in hoe innovatie daar wordt georganiseerd. Ze besprak de uitdagingen en de verschillende fasen van innovatie, van probleemverkenning tot implementatie en opschaling. Deelnemers tekenden hun eigen innovatieroute en discussieerden over de spanning tussen procesdenken en de realiteit van voortdurende bijsturing.
“Laat los dat je alles kunt sturen. Heb die illusie niet!” was een van haar adviezen. Ze deelde hoe Kempenhaeghe innovatielessen terugkoppelt aan de Raad van Bestuur en hoe deze inzichten bijdragen aan een sterke innovatiecultuur.
Vooruitblik
De volgende bijeenkomst kijken we naar het inrichten van een jaarcyclus voor innovatie en naar manieren om de urgentie voor innovatie bij directies te verhogen. We bouwen nog even door aan de toekomst van zorginnovatie!
Vijfde bijeenkomst HIS-I editie 3: innovation readiness en ervaringsdeskundigheid
Tijdens de vijfde programmadag van HIS-I lag de focus op innovatiekracht binnen organisaties en de rol van co-creatie en ervaringsdeskundigheid. De bijeenkomst vond online plaats. Naast de deelnemers sloten ook de projectteams van de deelnemers aan.
We startten met een korte creatieve opdracht: projectteams deelden een GIF die hun huidige projectstatus en teamgevoel weergaf. Daarnaast formuleerden zij een eigen ‘tegelwijsheid’ gebaseerd op hun ervaringen tot nu toe. Een mooi voorbeeld: “Blijf altijd trouw aan je missie en durf vooruit te struikelen.”
Workshop Innovation Readiness
Maud van Riel (Care Innovation Center) verzorgde de workshop Innovation Readiness, een vervolg op een eerdere sessie van Monique van den Hoed (Universiteit Maastricht). Deelnemers onderzochten hoe ze innovatievermogen, -kracht en -capaciteit binnen hun organisatie kunnen helpen verbeteren.
De kernboodschap van Maud: “Innovation Readiness vraagt om innovatievermogen, innovatiekracht en innovatiecapaciteit. Zorg dat je niet alleen ín je organisatie werkt, maar ook áán je organisatie.”
Tijdens de workshop werkten teams met de MIRA-scan om innovatie-uitdagingen in hun organisatie te identificeren en hun eigen rol hierin te concretiseren. Discussies en inzichten uit de opdrachten:
- “Het leerklimaat moet een rol krijgen in het innovatieproces. De punten in de scan zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.”
- “De innovatieambitie moet zichtbaar en vindbaar zijn voor medewerkers. Wat is de innovatiestrategie van de organisatie?”
- “Wat is je rol als projectleider? Ben je adviseur of ambassadeur? Hoe zorg je ervoor dat innovatie niet persoonsafhankelijk wordt?”
De CIMO-logica hielp deelnemers om innovatiesystemen structureel te verbeteren:
- Context: Omschrijf de innovatie-uitdaging.
- Interventie: Welke actie is nodig?
- Mechanisme: Hoe werkt deze aanpak?
- Outcome: Wat is het gewenste resultaat?
Ervaringsdeskundigheid bij innovatie
Anne-Miek Vroom, oprichter van Stichting IKONE, gaf een bevlogen presentatie over co-creatie met ervaringsdeskundigen. “Een innovatieheld brengt mensen samen met innovatie, maatwerkoplossingen en empathie.”
De teams gingen aan de slag met de Kaart van betrokkenen om scherp te krijgen wie de eindgebruiker is, welke betrokkenen een rol spelen en welke impact die betrokkenen hebben op innovatie. Anne-Miek wees ook op tools van Stichting IKONE die helpen bij het betrekken van eindgebruikers (beschikbaar via de website van de stichting).
Aan de slag!
De dag werd afgesloten met de opdracht om de CIMO-logica toe te passen op hun eigen innovatiecontext. Hiermee gaan teams de komende periode aan de slag. Op naar de volgende stap in het innovatieproces!
Vierde bijeenkomst HIS-I editie 3: van postermarkt tot gedragsverandering
Dinsdag 14 januari kwamen de ‘change agents’ van de derde editie van de HIS-I fysiek bij elkaar voor de vierde programmadag, gehouden in het Nexus-gebouw van Fontys. De dag startte met een oproep van Janno Barlage: “Zet studenten in voor je innovatieproject! Heb je interesse? Laat het weten, dan bekijken we welke studenten we kunnen koppelen aan jouw vraagstuk.”
De postermarkt
Gedurende de dag was er een doorlopende postermarkt. Deelnemers presenteerden de kernpunten van hun innovatieprojecten op posters, van een probleemomschrijving tot de succescriteria. Sanne moedigde iedereen aan: “Bekijk waar je collega’s mee bezig zijn. Zie je raakvlakken? Plak een geeltje met je ideeën of tips!”
Het V-model
Anne-mie Sponselee, onderzoeker bij Fontys, gaf een inspirerende presentatie over het V-model: een competentiemodel voor zorgprofessionals in een technologisch veranderende wereld. De groep boog zich over vragen als: welke vaardigheden hebben toekomstige zorgprofessionals nodig? Suggesties varieerden van datawijsheid tot technologie gebruiken zonder de menselijke maat te verliezen.
Het (vernieuwde) model bestaat uit basiscompetenties (kleine V) en verdiepende vaardigheden (grote V), met ethische reflectie als belangrijke toevoeging. De reacties waren verfrissend: “Ook struikelen en fouten maken horen bij innovatie.” Voor meer informatie verwees Anne-mie naar de LinkedIn-pagina van Digivaardig in de Zorg en de toolkit die in februari beschikbaar komt.
Gedragsverandering
De middag stond in het teken van gedragsverandering, onder leiding van Roderick Wondergem van De Verandermakers. “Wat als een dokter medicatie voorschrijft zonder diagnose? Dat werkt niet, en dat geldt ook voor veranderingen,” stelde hij.
Deelnemers onderzochten in groepjes welk (doel)gedrag ze willen realiseren, welke weerstanden ze kunnen verwachten en hoe deze te overwinnen. Concrete tips:
- Maak gewenst gedrag eenvoudig.
- Trek aandacht met aantrekkelijke en motiverende prikkels.
- Gebruik sociale invloeden.
- Stimuleer gedrag op het juiste moment.
De status quo-bias kwam ook aan bod: “Mensen denken vaak dat alles wel prima loopt,” aldus Roderick. Het inzicht in dit soort biases helpt om emoties zoals onzekerheid en apathie te herkennen en om te zetten in actie.
Afsluiter en vooruitblik
De dag eindigde met een video van Theo Maassen over leefstijladviezen, met de boodschap: wetenschap is belangrijk, maar zorg er vooral voor dat het verhaal aansluit bij je doelgroep.
Op 4 februari volgt de volgende bijeenkomst, ditmaal online, met aandacht voor Innovation Readiness en het betrekken van eindgebruikers bij implementatievraagstukken.
Derde bijeenkomst HIS-I editie 3: Samen leren en werken met innovatie-projectteams
Onlangs vond de derde bijeenkomst van de Health Innovation School – Implementation (HIS-I) plaats. Bij deze ochtend (digitaal) samenzijn was de groep groter dan normaal, omdat ook de innovatie-projectteams van de deelnemers aanschoven. Vanuit de simpele gedachte: zorginnovaties succesvol implementeren lukt alleen als je werkt vanuit een gedragen samenwerking en het delen van eigenaarschap.
Het C-imple model
De bijeenkomst begon met een toelichting op het C-imple model. Dit model helpt om zorginnovaties stap voor stap in te voeren. Het kijkt naar de omgeving, de inhoud, het proces en leiderschap. Zo ondersteunt het een gestructureerde aanpak voor duurzame verandering. Het doel: een stevige innovatiecultuur creëren waarin iedereen zijn of haar rol pakt.
Innovatie volgens Jan Kees van Wijnen
Jan Kees van Wijnen, bestuurder bij tanteLouise, deelde met de groep hoe innovatie een strategisch speerpunt is binnen zijn organisatie. “Innovatie is essentieel om de kwaliteit van zorg op lange termijn te waarborgen,” benadrukte hij. Hij onderstreepte het belang van een duidelijke ‘why’ als basis voor succesvolle verandering. Door stap voor stap te implementeren – eerst op één locatie, daarna verder opschalen – kun je innovaties duurzaam inbedden. En hij had een boodschap richting mensen met huivering voor verandering: “Maak duidelijk dat innovatie altijd ondersteunend is en nooit vervangend.”
Samenwerken stond ook centraal. “Betrek externe partners en deel een gezamenlijke visie,” adviseerde Jan Kees. Vanuit het voorbeeld van Anders werken in de Zorg liet hij zien hoe sectorbrede samenwerking tot mooie successen leidt.
Gedragsverandering: de sleutel tot succes
Roderick Wondergem van Verandermakers nam iedereen mee in een interactief programma over gedragsverandering. Hij zette in op het belang van motivatie en vroeg: “Wat hebben mensen nodig om gemotiveerd te zijn?” Het antwoord varieerde van creatieve ruimte tot een duidelijke stip aan de horizon.
Hij introduceerde de ABC-scan voor stakeholders. Deze tool helpt om autonomie, binding en competentie in kaart te brengen en biedt concrete handvatten om motivatie te vergroten en weerstand om te buigen.
We stomen door…
Janno Barlage sloot de ochtend af met uitleg over het Team Canvas. Deze tool ondersteunt projectteams in het helder krijgen van hun doelen en de gezamenlijke purpose. Volgende keer duiken we verder in het omgaan met weerstand en de rol van medewerkers in de implementatiefase.
Ook deze bijeenkomst van de HIS-I bood weer een mooie gelegenheid voor ‘change agents’ om kennis en ervaringen te delen en samen te bouwen aan toekomstbestendige zorg en welzijn.
Tweede bijeenkomst HIS-I editie 3: betrokkenheid en participatie centraal
Op 26 november vond de tweede bijeenkomst van de Health Innovation School – Implementation (HIS-I) plaats. Dit was de eerste online sessie, waarbij ook de bestuurders aanwezig waren. De bijeenkomst was een mooie weerspiegeling van de gehele HIS-I-programma. We deelden inspirerende best-practices en toonaangevende sprekers gaven inzicht in relevante ontwikkelingen en praktische handvatten om de eigen transformatietrajecten succesvol in te richten. We blikken terug op een inspirerende ochtend.
Ervaringen van alumnus Jill Schneiders-Bindels
Jill Schneiders-Bindels, HIS-I-alumnus en werkzaam bij Proteion, deelde hoe het honingraatmodel van Vilans werd vertaald naar het Innovatielab van Proteion. “We hebben een innovatieroute ontwikkeld die loopt van innovatie-idee tot evaluatie, met behulp van de PDCA-cyclus. Daarbij zetten we innovatieambassadeurs in, als schakel tussen werkvloer en innovatieprocessen.” Linda Berghs, een van deze ambassadeurs, vertelde hoe zorgmedewerkers nieuwe innovaties oppakken en hun ervaringen delen binnen het team.
Keynote door Nico van Meeteren: ”Act as one!’ocus
Nico van Meeteren van Topsector Life Sciences and Health sprak over duurzame gedragsverandering als sleutel tot het behalen van de VWS-missie: Nederlanders vijf jaar langer gezond laten leven en gezondheidsverschillen met 30% verminderen. “Gebruik de ‘Camel nose strategy’: kleine, zichtbare stappen ‘erin rammen’ om een groter doel haalbaar te maken. Blijf kritisch, durf tegen de stroom in te gaan en meet succes niet alleen intern, maar ook in de impact op de omgeving.”
Inspiratie van Lucien Engelen en praktische handvatten van CiC
Lucien Engelen, CEO van Transform.Health, sloot aan met een toekomstgerichte speech over de zorg. “Wat als we de druk op de zorg kunnen verlagen door interventies buiten de zorgsetting te organiseren? Focus op persoonlijke gezondheidszorg en de menselijke maat.” Hij benadrukte dat investeren in gezondheid loont en technologie ongekende mogelijkheden biedt, mits mensgericht ingezet.
Maud van Riel en Jehtro Geelen van Anders Werken in de Zorg gaven een presentatie over stakeholdermanagement en benadrukte hoe belangrijk het is om de juiste partners te betrekken. “Het identificeren, analyseren en managen van stakeholders voorkomt weerstand en bevordert gedeelde verantwoordelijkheid.” Chantal van Spaendonck van het Care Innovation Center, introduceerde het APK-model als hulpmiddel om te checken of een zorginnovatie klaar is voor implementatie.
En door!
De eerste online bijeenkomst bood een mooie mix van inspiratie en praktische tools. We kijken uit naar de volgende (online) bijeenkomst op 17 december, waar ook het projectteam bij aansluit.
Succesvolle start derde editie Health Innovation School – Implementation
Op 12 november vond de startbijeenkomst van de derde editie van de Health Innovation School – Implementation (HIS-I) plaats in het Fontys Explorelab in Eindhoven. Sanne Schoolmeesters van Transvorm opende de dag en verwelkomde de nieuwe deelnemers en coaches, samen met projectteamleden Maud van Riel (Care Innovation Center), Anne Wetsels (Zorg aan Zet) en Janno Barlage (Fontys Centre of Expertise Health).
De bijeenkomst stond in het teken van kennismaken en inspiratie. Naast de introducties en interactieve sessies was er meteen aandacht voor de kern: innoveren en implementeren.
Implementatie als noodzaak
Sanne benadrukte de noodzaak van de HIS-I in de regio: “HIS-I staat voor samen leren doen. Innovatie alleen is niet voldoende; het is juist de implementatie die het verschil maakt. Er zijn volop ideeën, maar het daadwerkelijk opschaalbaar maken is de uitdaging. Innoveren betekent ook leren veranderen.” Ze lichtte toe dat HIS-I niet alleen concepten en methodieken aanreikt, maar ook een leeromgeving en community biedt. “Als deelnemer kies je daarbinnen de weg die past bij jouw proces.”
Focus
In deze derde editie ligt de focus op gedrags- en cultuurverandering, binnen regio en netwerk. Deelnemers, die vanaf dit jaar “change agents” genoemd, krijgen begeleiding van coaches van Avans en Fontys Hogeschool.
Innovatie en transformatie
De eerste spreker, Monique van den Hoed van Universiteit Maastricht, hield een lezing over Innovation Readiness. Ze gaf de deelnemers mee dat er geen standaardroute is naar innovatiebereidheid en benadrukte het belang van moed en de betrokkenheid van medewerkers op de werkvloer.
Lees ook het wetenschappelijke artikel van Monique over dit onderwerp.
Monique schreef afgelopen zomer ook een blog in ICT&Health.
Na de pauze volgde Marcel Haverkamp van het ministerie van VWS, die sprak over de noodzaak van transformatie binnen de zorg. Hij wees op de ruimte binnen het Integraal Zorgakkoord (IZA) om zorginnovaties te koppelen aan sociale innovaties. Volgens Marcel is de HIS-I van groot belang voor deze transformatie: “Bij jullie vindt de noodzakelijke verandering plaats. Jullie realiseren de impact die de toekomst van de zorg vormgeeft.”
Bewegen met aandacht
Hanneli van Gool en Floor van Terheijden van Thuiszorg West-Brabant deelden hun ervaring met het project Bewegen met Aandacht. Dit initiatief zet huishoudelijke hulp in om cliënten te ondersteunen bij oefeningen, wat zowel hun zelfredzaamheid als kwaliteit van leven verbetert. Van Gool en Van Terheijden vertelden enthousiast: “Deze aanpak levert niet alleen betere resultaten voor cliënten, maar ondersteunt ook zorgprofessionals, omdat er minder zorg per cliënt nodig is. Bovendien bevorderen we ook de vitaliteit van huishoudelijke hulpverleners zelf.”
Meer weten over Bewegen met Aandacht van TWB.
De innovatiepagina van TWB, over preventie en re-ablement.
Leerdoelen… en verder!
De eerste dag werd afgesloten met een interactieve sessie onder leiding van Janno Barlage, van het Fontys Centre of Expertise Health. Tijdens een geleide mindfulness-oefening visualiseerden de deelnemers hun toekomstige zelf, waarin hun ontwikkeldoel succesvol was geïntegreerd in hun dagelijks handelen. Vervolgens vertaalden de groepjes, al wandelend, hun ontwikkeldoel naar concrete acties. Centraal stond de vraag “Wat ga ik morgen anders doen met de kennis en inspiratie die ik vandaag heb opgedaan?”.
Met deze startbijeenkomst hebben we een stevig fundament gelegd voor de komende HIS-I-periode, gericht op echte verandering en duurzame zorginnovatie. We gaan samen verder op 26 november!
